ကော့ခ်ဘဇားရှိ ဒုက္ခသည်ဘင်္ဂါလီ ( မူရင်း ရိုဟင်ဂျာဟုဖော်ပြ ) အကြပ်အတည်းအား လက်ခံထားရသည့် ရပ်ရွာများ၌ စိတ်ပျက်အားငယ်လျှက် ပဋိပက္ခများတိုးပွားလျှက်ရှိသည်ကို အမျိုးမျိုးတွေ့မြင်နေရကြောင်း၊ အိမ်ရှင်လူ့အသိုင်းအဝိုင်းအား ပုံမှန်ဘဝသို့ ပြန်လည်စေရန် အကူအညီလိုအပ်လျှက်ရှိကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အမျိုး သားလူ့အခွင့်အရေးကောင်မရှင် NHCR ဥက္ကဋ္ဌ က ပြောဆိုသည်ဟု Dhaka Tribune က ယမန်နေ့ရေးသားသည်။
တနင်္ဂနွေနေ့တွင် အမေရိကန်အစိုးရနိုင်ငံတကာအကူအညီပေးရေးအေဂျင်စီ USAIDI ၏ “ လူမှုစည်းလုံးရေးအတွက် ယူအက်စ်အေအိုင်ဒီလူငယ်စွမ်းရည်မြှင့်တင်ရေး YESC အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲ “ ကျင်းပသည်။ ဒုက္ခသည်များအား လက်ခံထားရသည့် ရပ်ရွာများ၌ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းဆုံးရှုံးရခြင်း၊ ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက် ခြင်း၊ကျွမ်းကျင်မှုနည်းပါးသော အလုပ်သမားများအတွက် လုပ်ခလစာကျဆင်းခြင်း၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ယိုယွင်းပျက်စီးခြင်း၊ မူလကတည်းက အားနည်းသော အခြေခံစီးပွားရေးအဆောက်အအုံနှင့် အများဝန်ဆောင်မှုတို့တွင် ဖိအားပြင်းထန်စွာသက်ရောက်ခံရခြင်းတို့အပါဝင် နေ့စဉ်လူမှုဘဝ၌ အခက်အခဲများ ရင်ဆိုင်နေရသည်မှာ အဓိက ပြဿနာဖြစ်ကြောင်း၊ ဒုက္ခသည်များ အလုံးအရင်းဖြင့်ဝင်ရောက်လာသည့်အတွက် ဖိစီးမှုအမျိုးမျိုးတို့မှာ ပိုမိုဆိုးရွားလာခဲ့ရကြောင်း၊ အိမ်ရှင်နှင့် ဒုက္ခသည်ဘင်္ဂါလီအသိုင်းအဝိုင်းအကြား တင်းမာမှုများနှင့်တကွ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် NHCR ဥက္ကဋ္ဌ မာစီမာဘီဂန်က တင်ပြသည်။
အထူးဧည့်သည်တော်အဖြစ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှအမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ NHCR တက်ရောက်သော ဆွေးနွေးပွဲ၌ အစိုးရဌာနများ၊ အင်ဂျီအိုများ၊ နိုင်ငံတကာအစိုးရမဟုတ်သောအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပုဂ္ဂလိက အဖွဲ့ အစည်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များကလည်း ၎င်းတို့၏အမြင်များကို အသီးသီးမျှဝေခဲ့သည်။
အမေရိကန်အစိုးရ၏ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုင်ရာအကူအညီပေးရေးအေဂျင်စီ (USAID) ၏ မစ်ရှင် ဒါရိုက်တာဒဲရစ်ခ်ဘရောင်းက ပြောကြားရာတွင် USAID အနေဖြင့် ဒုက္ခသည်များအား ထောက်ပံ့မှုများအပါအဝင် လက်ခံထားရသည့် အိမ်ရှင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသားတို့အား အကူအညီများ ပေးအပ်လျှက်ရှိကြောင်း၊ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုနှင့် အာဟာရအဆင့်အတန်း ပြည့်ဝရေး၊ အားနည်းချက်ရှိသူများ အထူးသဖြင့်မိန်းကလေးများနှင့် အမျိုးသမီးများအား အကြမ်းဖက်မှုမှ အကာအကွယ်ပေးရေး အပါအဝင် ဖွံ့ဖြိုးရေး အစီအစဉ်များစွာပါဝင်ကြောင်း ဆွေးနွေးသည်။
Dhaka Tribune ၏ ယမန်နေ့ သတင်းတစ်ပုဒ်တွင်မူ မြန်မာနိုင်ငံ၏ရိုးသားမှုမရှိခြင်းသည် ဒုက္ခသည်ဘင်္ဂါလီများ နေရပ်ပြန်ရေးနှောင့်နှေးနေရသည့် အဓိကအကြောင်းရင်းဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် နိုင်ငံတကာဖိအားပေးနိုင်မည့် နည်းလမ်းမှန်ကို ရှာဖွေလျှက်ရှိကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာ အေကေ အဗ္ဗဒူ မိုမန်က ပြောဆိုသည်ဟု ရေးသားကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။
ဒါကာသတင်းထောက်များအစည်းအရုံး DRU နှင့် တွေ့ဆုံရာတွင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက ပြောဆိုရာ၌ ဒုက္ခသည်များအား ပြန်လည်ခေါ်ယူမည်ဟု မြန်မာက ပြောဆိုခဲ့သော်လည်း နေရပ်ပြန်ရန် စီစဉ်သည့် နှစ်ရက်အတွင်း တစ်ယောက်မျှ မခေါ်ခဲ့ကြောင်း၊ ဒုက္ခသည်ဘင်္ဂါလီများနှင့်ပတ်သက်၍ မြန်မာသည် မည်သည့်ဖိအားကိုမျှ ခံစားရခြင်းမရှိကြောင်း၊ ဒုက္ခသည်စာရင်း အတည်ပြုပြီးနောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၏ နေရပ်ပြန်ရေးအစီအစဉ်အပေါ် မည်သို့မျှ တုန့်ပြန်ခြင်း မရှိကြောင်း၊
မြန်မာနိုင်ငံသည် အီးယူအပါအဝင် နိုင်ငံတကာတို့နှင့် ကုန်သွယ်ခြင်း၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်းများပြုလုပ်နေကြောင်း၊ ဒုက္ခသည်ပြဿနာအား နည်းလမ်းပေါင်းစုံဖြင့် အဖြေရှာပါရန် ရုရှားနှင့်တရုတ်တို့အား တိုက်တွန်းပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ နှစ်ပွင့်ဆိုင်၊ သုံးပွင့်ဆိုင်နှင့် ဘက်စုံအဖြေရှာကြရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှကို ကူညီလိုစိတ် ပြင်းပြစွာ လာရောက်ခဲ့သည်ဆိုသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်ကို အမြဲတမ်း နားထောင်သည်ဟု အဓိပ္ပါယ်မဟုတ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းတို့သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ရည်ရွယ်ထားသည့် ဘာဆန်ချာကျွန်းသို့ ဖြစ်နိုင်သရွေ့ စောစီးစွာပို့လိုသည့် ဒုက္ခသည်များ၏ နေထိုင်ရေးကိစ္စ၌့် အလေးထားအာရုံစိုက်လျှက်ရှိကြောင်း၊ ဒါကာအစိုးရအနေဖြင့် ဒုက္ခသည် ၁-သိန်းအား အုပ်စုငယ်များခွဲလျှက် ကြိုတင်ကြေညာမည် မဟုတ်ပဲ ဘာဆန်ချာကျွန်းသို့ ပို့ဆောင်မည်ဖြစ်သော်လည်း နေ့ရက် အတိအကျ မသတ်မှတ်ရသေးကြောင်း၊ ထိုအစီစဉ်ကို နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများနှင့် NGO တို့က တားဆီးလျှက်ရှိကြောင်း၊
မြန်မာနိုင်ငံတွင် အစိုးရသစ်ဖွဲ့စည်းပြီးသည်နှင့် ဒုက္ခသည်များနေရပ်ပြန်ရေးအစီအစဉ်ပြန်လည်စတင်ရန် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က အသင့်ရှိနေသည်ကို အကြောင်းကြားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နေရပ်ပြန်ရေးအစီအစဉ်ကိစ္စဆွေးနွေးရန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ကျရောက်ခြင်းနှင့် ရွေးကောက်ပွဲကြောင့် ရပ်ဆိုင်းထားရဆဲဖြစ်ကြောင်း၊ ဒါကာအစိုးရအနေဖြင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်-တရုတ်-မြန်မာ သုံးပွင့်ဆိုင်ယန္တယားဖြင့် ပြန်လည်စတင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊
ဒုက္ခသည်ဘင်္ဂါလီများမှာပြဿနာကြီးတစ်ခုအဖြစ် ကျန်ရှိနေကြောင်း၊ မြန်မာဘက်မှ ဖြေရှင်းပေးရန် လိုအပ်သည့် ဒုက္ခသည်ဘင်္ဂါလီများအကြားယုံကြည်မှုရှိနေကြောင်း၊( မြန်မာအစိုးရသည်) နိုင်ငံသားများအား ပြန်လည်ခေါ်ယူမည်ဖြစ်ကြောင်းအပြင် ၎င်းတို့ဆောင်ရွက်ချက်များအား ဖော်ပြသည့် လက်ကမ်းစာစောင်ထုတ်ဝေခဲ့ကြောင်း၊ ဒုက္ခသည်ဘင်္ဂါလီတို့အနေဖြင့် ထိုစာစောင်မှတစ်ဆင့် ရခိုင်ပြည်နယ်၏အခြေအနေကို သိရှိလိမ့်မည် ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုမန်က ပြောဆိုသည်။
(( ယခုသတင်းပါအတိုင်း ဒုက္ခသည်ဘင်္ဂါလီများကို ပြန်လည်ခံရန် မြန်မာဘက်မှ ပျက်ကွက်ခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ လက်ခံနိုင်မည်မဟုတ်ဟု ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်တို့ကလည်း ပြောဆိုကြောင်း တစ်ခါမှ မတွေ့ဖူးပါ။ ထွက်ခွာသွားသူများအနက် အကြမ်းဖက်မှုများတွင် ပါဝင်ခြင်းမရှိခဲ့သူ၊ မြန်မာ့နယ်မြေအတွင်း အမှန်တကယ်နေထိုင်ဖူးသူများအား ပြန်လည်လက်ခံမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြန်ဝင်လာသူဒုက္ခသည်များသည် ၁၉၈၂-ခုနှစ်နိုင်ငံသားဥပဒေနှင့်အညီ နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်ရှိကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများ ကြားခံထားလျှက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် သဘောတူစာချုပ် ချုပ်ဆိုထားခဲ့ပါသည့်အတိုင်း ဒုက္ခသည်များနေရပ်ပြန်ရေးကို နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် ပြင်ဆင်စောင့်ဆိုင်းခဲ့ကြောင်း ယခင်ကျွန်တော်၏ ဘာသာပြန်သတင်းများ၌ တွေ့နိုင်ပါသည်။ တရားဝင် ပြန်လာသူ မရှိခြင်းသာဖြစ်သည်။
ယမန်နေ့ VOA မြန်မာဘာသာအစီအစဉ်၌ “ မြန်မာရွေးကောက်ပွဲလွန် ရိုဟင်ဂျာတို့ တောင်းဆိုချက် OIC မှာတင်သွင်း” ဟု သတင်းတစ်ပုဒ်တွေ့ရှိရပါသည်။ နိုဝင်ဘာလ ၁၅ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်အခြေစိုက် Arakan Rohingya Union အဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာဝါကာအူဒင်က အစ္စလာမ်နိုင်ငံများ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ OIC သို့ အစီရင်ခံစာတင်သွင်းကြောင်း၊
အဆိုပါစာတွင် မြန်မာနိုင်ငံရွေးကောက်ပွဲ ၌ NLD ပါတီက အနိုင်ရရှိကြောင်း၊ နောင်ဖွဲ့စည်းမည့် မြန်မာအစိုးရအနေဖြင့် ဒုက္ခသည်ဘင်္ဂါလီ တို့အား နိုင်ငံသား၊ တိုင်းရင်းသားအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုကတ်ပြား ( မူရင်းတွင် ၃-ခေါက်ချိူး ) ပြန်ပေးရန်၊ ပြဿနာမကြီးထွားမီ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရောက် ဒုက္ခသည်ဘင်္ဂါလီ ၁.၂ သန်းလုံး နေရပ်ပြန်ခေါ်ရန်၊ IDP မှ လူအားလုံး နေရပ်ပြန်စေ၍ NVC ထုတ်ပေးခြင်းအစီအစဉ် ရပ်တန့်တောင်းဆိုကြောင်း ရေးသားထားကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။
တဖန် Khit Thit Media ၏ နိုဝင်ဘာ ၁၈-ရက်နေ့ သတင်းတစ်ပုဒ်တွင်လည်း အကြောင်းအရာသတင်းတစ်ပုဒ်ကို တွေ့ရှိရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွေးကောက်ပွဲ၌ အနိုင်ရရှိသော အစိုးရအနေဖြင့် ဒုက္ခသည်ဘင်္ဂါလီများအားလူ့ဂုဏ်သိက္ခာနှင့်အညီ ပြန်လည်လက်ခံရေး၊ ၁၉၈၂-ခုနှစ်နိုင်ငံသားဥပဒေပြင်ဆင်ရေးအပါအဝင် အချက် ၈-ချက်ကို ဆောင်ရွက်ပေးရန် ဗြိတိန်အခြေစိုက် Burma Human Rights Network ( BHRN ) က NLD အစိုးရအား တိုက်တွန်းတောင်းဆိုကြောင်း ရေးသားထားပါသည်။ ။ သတင်းဘာသာပြန်သူ ))
#ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး #ဒုက္ခသည်ဘင်္ဂါလီ #ဒေါက်တာဝါကာအူဒင်
((( Dhaka Tribune., November 18th, 2020,” ‘Despair, conflict growing in communities hosting Rohingyas’” ကို #HtayOung, #OungMarine ဆီလျော်အောင် ကောက်နှုတ်ဘာသာပြန်ဆိုသည်။ )))
https://www.dhakatribune.com/bangladesh/rohingya-crisis/2020/11/18/foreign-minister-myanmar-s-lack-of-sincerity-hindering-rohingya-repatriation
https://www.dhakatribune.com/bangladesh/rohingya-crisis/2020/11/18/despair-conflict-growing-in-communities-hosting-rohingyas
https://www.dhakatribune.com/bangladesh/rohingya-crisis/2020/11/15/rohingya-relocation-to-bhashan-char-likely-to-begin-soon
https://burmese.voanews.com/a/rohingya-oic-post-election-/5666508.html?fbclid=IwAR14-qzqGuYLg2yA5Kek_ihIFngAnsig6Hwzvk8qYbD45IDG1F-Cjhkn57A
https://www.facebook.com/khitthitnews/photos/a.386800725090613/1067361157034563/