• တရုတ်၏ အိမ်နီးချင်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် သတင်းအတုများက Facebook ကို အသုံးချ၍ မီးလောင်ရာ လေပင့်လျက်ရှိနေ
• မြန်နုန်းမြင့်အင်တာနက်အရည်အသွေး ပိုမိုကောင်းမွန်လာသည်နှင့်အမျှ ဒစ်ဂျစ်တယ် သတင်းအချက်အလက် ရေးသားအသုံးချမှု့ အသိပညာချိုတဲ့ခြင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် သတင်းအမှားနှင့် မယဉ်ကျေးသည့်မှတ်ချက်ပြု ပြောဆိုချက်များ အတွက် ရေခံမြေခံကောင်း ဖြစ်နေ
• အခြားသော မြန်မာ အွန်လိုင်း စယ်လီအချို့က သတင်းအမှန်ကို အထောက်အထားပြု ဖော်ပြနေသည့်တိုင် အချို့သော မြန်မာတို့အနေဖြင့် ကြက်သွန်နီနှင့် အရက်က ဗိုင်းရပ်စ်ဖြေဆေးဖြစ်ကြောင်း ကောလဟလအမှားကို ယုံကြည်နေကြ
“A Visit to Wuhan” “ ဝူဟန်မြို့သို့အလည်တစ်ခေါက် “ ဆိုသော မြန်မာဘာသာစကားပြောဗွီဒီယိုတစ်ခုမှာ ဝူဟန်အား ကုန်သွယ်စီးပွားဖွံ့ဖြိုးပြီး လူဦးရေ ၁၁-သန်းကျော်ရှိနေထိုင်ရာအဖြစ် မိတ်ဆက်ခြင်းဖြင့် ရိုးရိုးစင်းစင်း နိဒါန်းချီထားသည်။ လွမ်းမောဖွယ် တယောသံနှင့်အတူ ဝူဟန်နေထိုင်သူများသည် အခြားနိုင်ငံများနှင့် မတူပဲ ကွဲပြားခြားနားစွာ စားသောက်လေ့ရှိကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တို့၏ အသားကိုစားပြီး လင်းနို့စွပ်ပြုတ်မှာ မြို့တော်၏ အကျော်ကြားဆုံး ဟင်းလျာဖြစ်သည်ဟု နောက်ခံစကား ပြောပြထားလေသည်။
တောရိုင်းတိရစ္ဆာန် ပျံကျဈေးတွင် ဈေးသည်က ကြီးမားသော မြွေကို ခုတ်ပိုင်းရောင်းချပုံ၊ အမျိုးသမီးငယ် တစ်ဦးက လင်းနို့တောင်ပံအား ကိုက်စားလျှက်ရှိပုံကို အသေးစိတ်ဖော်ပြပြသည်။ ထိုနောက် ထူးဆန်းသော ဗိုင်းရပ်စ် တစ်မျိုး ပြန့်နှံ့လာပြီးလျှင် လူပေါင်းမြောက်များစွာသေဆုံးခဲ့ရကြောင်း၊ ၎င်း ဗိုင်းရပ်စ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံကို ရောက်မလာဟု မပြောနိုင်ကြောင်း၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကာကွယ်ရန် ကျွန်ုပ်တို့ အတော်ပင်စဉ်းစားရလိမ့်မည်ဟု တင်ပြသူက ပြောဆိုပြီး ကျန်းမာရေး ကျွမ်းကျင်သူ ပညာရှင်တို့၏ အကြံပြုချက်ဆိုသော ကာကွယ်ရန် နည်းလမ်း ၅-ခုကို ဆက်လက်ဖော်ပြသည်။
နူးကျက်အောင် ချက်ထားသော အစားအစာများကိုသာ စားရန်၊ ကောင်းမွန်စွာ အိပ်စက်အနားယူရန်၊ အနီး အနားရှိသူများက နှာချေ- ချောင်းဆိုးချိန်တွင် အသက်အောင့်ထားရန်၊ မကြာခဏ လက်ဆေးရန်၊ အရက်သောက်ရန်မှာ အကောင်းဆုံး ဆေးဖြစ်သောဟူ၏။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ သတင်းမှားများ မည်သို့ ပျံနှံ့သည်ဆိုခြင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် သိပ်တော့ မဆန်းကျယ်လှပါ။
သို့သော်လည်း ၎င်းပျံနှံ့ခြင်းနှင့်အတူ သတင်းအမှားတို့သည်လည်း တစ်ဟုန်ထိုးများပြားလာပြီး၊ BBM TV Facebook Page တွင် လွှင့်တင်ထားသည့် ဝူဟန်မြို့သို့ အလည်တစ်ခေါက် ဗွီဒီယိုမှာ ၄-ရက်အတွင်း ကြည့်ရှု့ သူ ၅.၄-သန်းရောက်ရှိသည်ကိုတွေ့ရှိရသည်။ ဤသို့ ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့သည်မှာ လူဦးရေ ၅၂-သန်းခန့်ရှိသော နိုင်ငံတွင် သတင်းမှားတို့ ကြိုးကိုင်ချယ်လှယ်နေကြောင်း ညွှန်ပြသလို ရှိလေသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် ၂၀၁၃ -ခုနှစ်တွင် တစ်နိုင်ငံလုံး မြန်နှုန်းမြင့် အင်တာနက် လွှမ်းခြုံမှု့ ၇-ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိရာမှ ၂၀၁၆-ခုနှစ်တွင် ၉၀ ရာနှုန်းအထိ တစ်ဟုန်ထိုး တိုးတက်လာခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း နိုင်ငံ၏ ၇၈-ရာခိုင်နှုန်းသော ပြည်သူလူထုမှာ digital literacy ဒစ်ဂျစ်တယ် သတင်းအချက်အလက်ရေးသားအသုံးချမှု့ အသိပညာချိုတဲ့ လျှက်ရှိကြောင်း မိုဘိုင်းဆက်သွယ်ရေး ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်သော Telenor ၏ ၂၀၁၈ -ခုနှစ် အစီရင်ခံစာ၌ ဖော်ပြထားသည်။
((( South China Morning Post ၏ ဆောင်းပါးအား ဤမျှ ဖော်ပြခြင်းဖြင့် ရပ်တန့်ရသည်ကို ခွင့်လွှတ်နိုင်ကြပါရန် တောင်းပန်ပါသည်။ မူရင်းဆောင်းပါးတွင် “ ဝူဟန်မြို့သို့ အလည်တစ်ခေါက် “ သာမက ကဏ္ဍစုံ- လူပေါင်းစုံတို့ကို ထောက်ပြဝေဖန်ထားသည်မှာ တာဝန်ရှိသူများလည်းပါဝင်နေပါသည်။
“ ဝူဟန်မြို့သို့ အလည်တစ်ခေါက် “ အား ကျွန်တော့်ထံ မက်ဆင်ဂျာမှတဆင့် ပေးပို့သူ ၄-ဦး ရှိလေရာ၊ ၂-ဦးမှာ “ ပြည်သူသာအမိ ပြည်သူသာအဖ “ ဂိုရှယ်လေး၏ ပို့စ်များပင် ပါဝင်နေသဖြင့် အတော်တောင်းပန်ခဲ့ရသည်။
မကြာသေးခင်ကမူ သတင်းတု-သတင်းမှားများနှင့်ပတ်သက်၍ “ သတင်းအတုလဲ တိုင်းပြည်နှင့် လူမျိုးအပေါ် အကျိုးပြုတာ ရှိပါတယ် “ ဟု ကျွန်တော် ဘလော့လိုက်ရသော မိတ်ဆွေတစ်ဦး၏ ပြောစကားကို ပြန်လည်ကြား ယောင်မိပါသည်။ ။ သတင်းဘာသာပြန်သူ ))
((( South China Morning Post., 1 Feb, 2020, “Coronavirus: how Facebook clickbait fuels a perfect storm of fake news on China’s doorstep.By: Emily Fishbein and Jaw Tu Hkawng ” ကို Mal Nyeinn ဆီလျော်အောင် ကောက်နှုတ် ဘာသာပြန်ဆိုသည်။ )))
https://www.facebook.com/355665009819/posts/10157978985484820/
